Zakole Młynówki – pozostałości kanału stają się zgodne z naturą

Trasa „Cyranka”
Przystanek 8

Sztucznie utworzone kanały, pozostawione później przez człowieka naturze

Sztucznie utworzone kanały, pozostawione później przez człowieka, zwracają się ku swojemu naturalnemu kształtowi. Pogłębianie kanałów, jakim początkowo była Młynówka, nadało tej rzece bardziej naturalny charakter i powstałe zakola mogą przypominać meandry dzikich rzek. Poprzez charakterystyczną, miejscową nieregularność linii brzegowej, nurt przy wyższym poziomie wody powoduje z jednej strony erozję brzegów, gdy tymczasem po przeciwległej stronie akumulowany zostaje materiał, powodując tym samym wypłycanie dna. Poprzez erozję, transport i akumulację materiału rzecznego, Młynówka posiada zdolności rzeźbotwórcze w najbliższym swym otoczeniu. Następuje także tzw. biologiczna obudowa cieku, będąca elementem przyrodniczej złożoności parku pszczyńskiego. Dzięki naturalnemu charakterowi cieku wodnego, bez znacznej ingerencji człowieka, mogły wytworzyć się tutaj typowe ziołorośla nadrzeczne z łanowo występującym lepiężnikiem różowym, kosaćcem żółtym, pióropusznikiem strusim, strzałką wodną, przytulią czepną, bluszczykiem kurdybankiem i chmielem zwyczajnym, oplatającym pobliskie krzewy i drzewa niczym równikowe liany. W toni wodnej pojawia się rzęśl hakowata, występująca w czystych, chłodnych i płynących ciekach wodnych. Tworzy tutaj zwarte, podwodne kępy wykorzystywane jako schronienie przez mniejsze ryby i narybek, który z kolei jest wypatrywany z nadbrzeżnych drzew i krzewów przez zimorodka. Od maja do lipca możemy także usłyszeć kukanie przelatującej gżegżółki, czyli kukułki zwyczajnej, która wypatruje komu i gdzie podrzucić do gniazda swoje jaja – jest to przykład pasożytnictwa lęgowego. Zaraz po wykluciu się, kukułcze pisklę rozpychając się, wypycha wszystkie jaja lub już wyklute potomstwo gospodarza z gniazda – naturalny instynkt przypisany temu gatunkowi. Cel jest jeden – maksymalnie skupić na sobie uwagę przybranych rodziców w trakcie karmienia oraz wychowywania. Ciekawym elementem okolicznego krajobrazu są także kępy olchy czarnej, typowego gatunku drzew dla dolin rzecznych. Jest ona jednym z głównych gatunków budujących drzewostany łęgów olszowo – jesionowych. Jej korę wykorzystywano niegdyś do farbowania tkanin na czarno. Okresowo zalewane, położone nieco dalej od rzeki, leśne rozlewiska zostały przejęte przez szuwary, z dominującą pałką szerokolistną. Roślina ta wykorzystywana jest jako surowiec plecionkarski, jako dodatek we florystyce i do fitoremediacji, a jako roślina ozdobna w architekturze krajobrazu. Czasem nad brzegami można także dostrzec ślady bytności jednego z najbardziej zwinnych zwierząt w parku pszczyńskim i zarazem… lubiącego zabawy, szczególnie ślizganie się po tafli lodu czy zjazd z ośnieżonej skarpy wału – wydry. Świadczą o tym zarówno ślady żerowania (łuski rybie), jak i tropy na śniegu czy błocie. A przy odrobinie szczęścia można także usłyszeć piskliwe nawoływania między osobnikami. Wydra jest szczególnie wrażliwa na zanieczyszczenie środowiska w jakim żyje. Występowaniu gatunku nie sprzyja fragmentacja środowisk. Podlega ochronie.

Lepiężnik różowy

Gatunek ten upodobał sobie nadrzeczne olsy i łęgi, czasem można spotkać go także w bezpośrednim pobliżu koryt rzecznych i strumieni, szczególnie w terenach górskich. Nazwa lepiężnika pochodzi od jego różowo zabarwionych kwiatostanów, które widać jednak dopiero na wiosnę przed rozwojem liści. Charakteryzuje się potężnymi blaszkami liściowymi, sięgającymi blisko 50 cm szerokości. Jest wskaźnikiem dobrze natlenionych wód.

Rzęśl hakowata

Gatunek, który preferuje wody stojące lub wolno płynące. Swoje niepozorne kwiaty chowa pod wodą. Dojrzewające owoce latem są rozsiewane przez wodę – hydrochoria. Posiada wiotką łodygę, osiągającą do 80 cm długości oraz delikatne liście.

Zimorodek

Jeden z najpiękniejszych przedstawicieli awifauny w naszej krajowej przyrodzie. Znany ze swojego lazurowo – pomarańczowego ubarwienia. Doskonale widocznego w okresie zimowym lub też gdy szybko przelatuje nad ciekami wodnymi, odzywając się wówczas charakterystycznym fletowym gwizdem. Jest ptakiem wykazującym mocny terytorializm. Żywi się małymi rybami, skorupiakami, owadami, a nawet żabami, które może znaleźć w akwenach. Swoich ofiar wypatruje przysiadując na pobliskich gałęziach, wtedy nurkuje w toń. Obecność zimorodka świadczy o dobrych warunkach siedliskowych, sprzyjających jego bytności w parku pszczyńskim. Warto także wiedzieć, że jest taksonem objętym ścisłą ochroną gatunkową.

Ciekawostką jest pochodzenie nazwy tego ptaka. Jedna z teorii zakłada, że dawniej był zwany „ziemiorodkiem”, gdyż zamieszkuje wygrzebane w skarpach nory. Drugie tłumaczenie odnosi się do zimy, kiedy barwne jak klejnoty ptaki, nie mogły uchodzić uwadze ludzi i wówczas kojarzono ich zaskakujące pojawianie się z tym, że właśnie wtedy się rozmnażają – „w zimie rodny”. W rzeczywistości okres lęgowy trwa od kwietnia do lipca i para może wyprowadzić dwa lub czasem trzy lęgi w sezonie. W języku niemieckim zimorodek to „eisvogel”, czyli ptak lodowy, z kolei w języku angielskim jest nazywany „kingfisher”, co oznacza króla rybaków.

Sprawdź też
Trasa "Tropem Żubra"
Skip to content