Pszczynka – 45 kilometrów dzikiej rzeki nizinnej

Trasa „Tropem żubra”/ Trasa „Cyranka”
Przystanek 2

45 kilometrów – tyle ma największa rzeka płynąca przez Park Pszczyński – Pszczynka

Pszczynka swoje źródła ma we wsi Szeroka, niedaleko Jastrzębia – Zdroju. Jest ona jednym z największych dopływów Wisły, do której uchodzi w Jedlinie i w sensie hydrograficznym znajduje się w górnej części jej dorzecza. Na całym swym biegu (w większości obwałowanym) charakteryzuje się niewielkim spadkiem. Powierzchnię zlewni Pszczynki oszacowano na około 362 km2. Do Pszczynki mają ujęcie takie potoki, jak: Pawłówka, Studzionka, Kanał Branicki, Dokawa i Korzyniec. Dolina rzeczna pokryta jest głównie naturalnymi użytkami łąkowo – pastwiskowymi oraz lasami i dwoma większymi kompleksami stawów rybnych w okolicy Woli i Krzyżowic.

Na przestrzeni wieków na Pszczynce zachodziło wiele zmian – ludzie od zawsze w mniejszym bądź większym stopniu przekształcali biegi rzek i dolin, aby uzyskać łatwiejszy dostęp do wody oraz zabezpieczyć się przed nagłymi wezbraniami powodziowymi wynikającymi z roztopów wiosennych lub nawalnych deszczy. Pierwsze prace hydrologiczne związane z regulacją Pszczynki miały miejsce za panowania Jana Henryka XI Hochberg von Pless
i zostały przeprowadzone przez książęcego inżyniera – Krauza. Kolejne regulacje wykonano w 1939 roku na odcinku 3 km, od ujścia Korzyńca do ujścia Pszczynki do Wisły. Największe prace melioracyjne wykonano jednak na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, kiedy to gruntownie uregulowano koryto rzeki i odwodniono nadrzeczne użytki zielone.

Rzekę wykorzystano także (jako żywioł wodny) do stworzenia sieci kanałów
i rozlewisk w parku zamkowym, na których utworzono wyspy. Uzyskano w ten sposób możliwość rozpostarcia łukowato wygiętych mostów. Dzięki temu rozwiązaniu osiągnięto uzupełnienie monumentalnej bryły pałacu poprzez refleksyjne odbicie w lustrze wody – tym samym zaaranżowano wzmocnienie postrzegania i podkreślenie efektu wyjątkowości parku pszczyńskiego.

Pszczynka jest bardzo bogata w ryby i choć na przestrzeni lat występujące tu gatunki i ich liczebność mogą się zmieniać, to obecnie można wyodrębnić około 24 gatunków: karpie, płocie i szczupaki, a także leszcze okonie. Sąsiadujące z rzeką stawy hodowlane przyczyniają się do obecności w wolno płynącym nurcie gatunków ryb obcego pochodzenia, jak np. amur biały. Na przestrzeni lat stwierdzono także obecność siedmiu gatunków pijawek, w tym pijawki kaczej, odlepki ślimaczej i małej. Charakterystycznym zwierzęciem dla rzeki jest pospolita kaczka krzyżówka. Pszczynka jest przykładem rzeki, którą wykorzystano do tzw. kreowania krajobrazu. Jej nurt w okolicach zamku płynie wolno, dzięki czemu stworzono system malowniczych stawów w parku zamkowym.

Grąd subkontynentalny

Drugim charakterystycznym elementem brzegów Pszczynki jest drzewostan oznaczony jako grąd subkontynentalny. Okazałe pojedyncze drzewa osiągają wiek nawet 150 lat. Piętro drzew budują: dąb szypułkowy, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, grab pospolity, wiąz szypułkowy, olsza czarna oraz dąb czerwony, który został na tym obszarze wprowadzony sztucznie. Z kolei na krzewy składają się: podrosty lipy drobnolistnej i jesionu wyniosłego oraz podszyty leszczyny pospolitej, czeremchy zwyczajnej, trzmieliny zwyczajnej, kaliny koralowej, porzeczki czarnej, głogu jednoszyjkowego oraz rdestowiec ostrokończysty – gatunek obcy i inwazyjny. Runo leśne także jest bogato zróżnicowane i charakterystyczne dla lasów liściastych: kupkówka Aschersona, turzyca leśna, bluszczyk kurdybanek, gajowiec żółty, dąbrówka rozłogowa, kokoryczka wielokwiatowa, podagrycznik pospolity, wietlica samicza, kuklik zwykły.

Poza tym spotkać można tutaj gatunki obce i inwazyjne dla krajowej flory: dąb czerwony, niecierpek drobnokwiatowy. Uzupełnieniem w runie są także turzyca drżączkowata, malina właściwa i pokrzywa zwyczajna.

Rdestowiec ostrokończysty

Po raz pierwszy ta pochodząca ze Wschodniej Azji roślina zielna została odnotowana w Polsce w 1882 roku. Początkowo sprowadzany do Polski jako roślina dekoracyjna w ogrodach, z czasem zaczął rozprzestrzeniać się
w środowisku naturalnym samoistnie. Najczęstsze miejsce występowania to brzegi rzek. Uniemożliwia poprzez swoją ekspansję wzrost innym roślinom. Trudny do usunięcia – potrafi odtworzyć się nawet z małego fragmentu pozostawionego w ziemi. Swoją nazwę wziął od ostrych zakończeń liści.

Sprawdź też
Trasa "Tropem Żubra"
Skip to content